Wanneer je zeker weet dat je leerdoel echt een leerdoel is (blog Leerdoelen stellen deel 1); dus je weet wat je wil leren. Dan volgt de tweede vraag: is je leerdoel specifiek of concreet genoeg is. Dus is het concreet wat je wil gaan leren? Vaak lijken doelen op het eerste gezicht wel concreet. Bijvoorbeeld, het doel ik wil een nieuwe baan vinden klinkt concreet, maar als je goed gaat kijken valt die uiteen in vele kleine subdoelen zoals vacatures zoeken, CV bijwerken, etc.. Die kleinere (sub)doelen zijn sowieso concreter en daardoor is het duidelijker waar je aan wil gaan werken. Daarom geldt voor alle doelen: hoe concreter, hoe beter. Bij SMART is dit de ‘S’ van specifiek. Ook voor leerdoelen geldt, als concreter is wat je wil leren zal het doel beter gaan werken.
Behalve dat het concreter wordt wat je wil gaan leren kan het voordeel zijn dat je ook beter weet wat je mogelijk tegenhoudt om met het leerdoel aan de slag te gaan. Wanneer je doel concreet is (bijvoorbeeld, ik wil Altijd is Kortjakje ziek op de piano leren spelen), maar je bent er nog niet aan begonnen dan is het mogelijk dat er een ander leerdoel nodig is. Het probleem is dan niet dat je niet wat je wilt leren (namelijk piano spelen) maar dat je nog niet weet wat je hebt te leren zodat je gaat leren pianospelen. Om hierachter te komen kun je jezelf afvragen wat je tegenhoudt om dat te gaan leren. Misschien lukt het wel niet om tijd vrij te maken voor het oefenen op de piano of heb je er elke keer geen zin in. Je kan dan beter een leerdoel maken dat gaat over jezelf motiveren en/of beter leren omgaan met je tijd. Een vaag (leer)doel kun je makkelijk vast blijven houden en vervolgens niet mee aan de slag gaan, bij een concreet (leer)doel kan dat uiteraard ook, maar het wordt al wel wat lastiger.
Andere vragen die je kunnen helpen om je leerdoel concreter te maken zijn:
- Wat wil je precies leren?
- Wat kan je al wel als het om het leerdoel gaat (wat hoef je niet meer te leren) en wat kun je nog niet (wat heb je nog te leren)?
- Zijn de acties die nodig zijn voor het behalen van je leerdoel duidelijk?
- Sluit het leerdoel aan bij je capaciteiten?
- Zijn de tussenstappen/tussendoelen (kleine stapjes) duidelijk?
- Kan je het leerdoel visualiseren?
- Zijn de obstakels om het leerdoel te behalen duidelijk?
Het beantwoorden van deze vragen en het concreet maken van een leerdoel kan vaak een lastige stap zijn. Het vraagt van je om na te gaan wat de essentie is van wat je wilt leren. Het heeft daarom ook zin om hier met anderen over te praten. Je kunt hen voorleggen wat je leerdoel is en vragen of ze het concreet vinden.